اسلام دین علم و عقل و عمل

قرآن و روایات در کنار معنای کلامی خود همیشه معانی مفهومی و پنهانی دارند که قدرت تشخیص آن تماماً با اهل‌بیت(ع) است و مقداری از آن هم از سوی اهل علم و دانشمندان اسلامی قابل فهم است. این رموز در قرآن بسیار فراوان است و بنا بر روایات، قرآن بطن‌های متعددی دارد که برای ما قابل فهم نیست و فقط معصومان باید ما را به سمت آن ببرند؛ به همین دلیل است که امام باقر(ع) را شکافنده علم می‌دانند؛ زیرا ایشان با شکافتن کلمات و معانی صِرف لغوی آن، مردم را با عجایب عبارات قرآن آشنا می‌کرد. در تاریخ اسلام و بعثت پیامبر گرامی اسلام(ص) آمده است که اولین آیه قرآن، آیه اول سوره علق بوده است. «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِک الَّذِي خَلَقَ، خَلَقَ الْإِنْسانَ مِنْ عَلَق؛ بخوان به نام پروردگارت كه (هستى را) آفريد. (او كه) انسان را از خون بسته آفريد، بخوان كه پروردگار تو از همه گرامى‌تر است، او كه با قلم آموخت، آنچه را انسان نمى‌دانست به او آموخت.» اسلام کار خود را با خواندن، نوشتن، تعلیم و تعلم شروع کرد تا به انسان‌ها بفهماند حلال مشکلات شما، تکیه بر دانش و عقل است که اگر لحظه‌ای به آن توجه کنید، مشکلی نخواهید داشت. دلیل نام این سوره را که علق می‌باشد، می‌توانیم این‌طور مفهوم‌یابی کنیم که کار علمی و فکری، مانند به‌وجود آمدن خود انسان از یک نقطه کوچک شروع می‌شود و برای کامل‌شدن نیاز به زمان و تلاش دارد. اگر به بهترین و بزرگ‌ترین دانشمندان و نویسنده‌ها مراجعه کنید که چطور شد چنین اختراعی کردید یا چنین رمان و کتاب فاخری را نوشتید؟ می‌گویند ابتدا ایده‌ای در حد یک حرف به ذهن ما رسید و آن حرف شد کلمه و کلمات جمله شدند و بهترین داستان یا اختراع بشریت شکل گرفت و تولید شد. علم و فکر می‌توانند دو کار را همزمان انجام دهند؛ اول دریافت و ذخیره و تغذیه علمی که دایر مدار حق است. دوم کنارزدن، تخلیه‌کردن، دورانداختن و حذف‌کردن هرچه که باطل و ناحق است. این دستور خداوند به پیامبر اسلام(ص) بود که مردم را همزمان به سمت حق فرابخواند و از باطل و غیرحق دور کند. خداوند در آیات متعددی به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که به این روش، انسان‌ها را راهنمایی و هدایت کند. آیاتی مانند: «لَقَد مَنَّ اللّهُ عَلَى المُؤمِنينَ اِذ بَعَثَ فيهِم رَسولاً مِن اَنفُسِهِم يَتلوا عَلَيهِم آياتِهِ ويُزَكّيهِم و يُعَلِّمُهُمُ الكِتـابَ والحِكمَةَ...»(آل‌عمران/ ۱۶۴) و «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الاُمّيّينَ رَسولاً مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم آياتِهِ ويُزَكّيهِم ويُعَلِّمُهُمُ الكِتـابَ والحِكمَةَ...»(جمعه/ ۲) پس کار اسلام اولاً کار علمی و عقلی بوده و پیامبر(ص) نیز برای همین امر مبعوث شدند. دوماً کار علمی و عقلی باید به رشد انسان کمک کند و او را از زوائد و آلودگی‌های دنیا دور نگاه دارد تا با شناخت کامل حق و مخلوط نشدن آن به ناحق، بتواند راه درست را تشخیص دهد و در آن قدم بگذارد. اگر انسان نتواند سخنان باطل را بشناسد و خود را از آن دور کند، گرفتار علمی می‌شود بی‌فایده و بدون منفعت که فقط او را مشغول باطل می‌کند که نه دنیا را برایش تأمین می‌کند و نه آخرت را.